Waarom de Studiedag Omgeving 2025 cruciaal is voor iedereen die met omgevingsrecht werkt
De nieuwe uitdagingen voor omgevingsambtenaren: handhaving, rechtspraak en toekomstperspectief
4 min
4 min
In een complexe en snel evoluerende omgeving staat de omgevingsambtenaar vandaag voor steeds grotere uitdagingen. Nieuwe regelgeving, toenemende rechtspraak en maatschappelijke druk maken de functie veelzijdiger én veeleisender dan ooit. Dat is precies waar Jo Van Lommel, partner bij GSJ Advocaten en specialist in omgevingsrecht, dagelijks mee bezig is. Tijdens de Studiedag Omgeving 2025 van Escala geeft hij deelnemers een helder overzicht van de meest recente ontwikkelingen, met bijzondere aandacht voor handhaving.
Jo Van Lommel is één van de zeven vennoten bij GSJ Advocaten die zich toelegt op omgevingsrecht. Zijn focus ligt op de begeleiding van handhavingsdossiers inzake omgevingsrecht, evenals bijstand in erfgoed-, milieu-, stedenbouwdossiers. Zijn jarenlange praktijkervaring maakt hem dé referentie in Vlaanderen op het vlak van handhaving.
Tijdens zijn sessie brengt Jo een overzicht van de belangrijkste uitspraken van het voorbije jaar, van het Handhavingscollege tot het Hof van Cassatie. Maar tevens kijkt hij vooruit:
“Vanaf 1 april 2026 treedt er een volledig nieuw handhavingsdecreet en -besluit in werking. Dit zal een hervorming van bevoegdheden, hoedanigheden en spelregels met zich meebrengen en bijgevolg een grote uitdaging worden voor iedereen die met handhaving bezig is.”
Deze ingrijpende veranderingen maken de studiedag bijzonder relevant voor iedereen die met omgevingsrecht in aanraking komt: van administratieve medewerkers tot vergunningverleners en handhavers.
Handhaving krijgt vandaag meer aandacht dan vroeger. Lokale besturen beseffen steeds meer hoe belangrijk het is om snel in te grijpen.
“Een kleine overtreding aanpakken voordat die uitgroeit tot een groot probleem, bespaart voor de overheid op termijn tijd én middelen,” legt Jo uit.
“Daarom wordt er tijdens de studiedag ruim aandacht besteed aan recente rechtspraak, waaronder arresten van het Hof van Cassatie. Nieuwe regelgeving brengt vaak onduidelijkheden mee, die pas via rechtspraak de nodige interpretatie krijgen.”
De taakomschrijving van de omgevingsambtenaar is op papier dezelfde gebleven: adviseren binnen vergunningsprocedures. Maar de context is veel complexer geworden. Vandaag moet een ambtenaar thuis zijn in thema’s zoals hemelwaterverordeningen, klimaatadaptatie, stikstofproblematiek en nog veel meer.
Daarbovenop neemt de druk vanuit burgers en actiecomités toe.
“Het aantal, vaak goed onderbouwde, bezwaren neemt sterk toe. Dat maakt de taak van de omgevingsambtenaar er niet eenvoudiger op,” stelt Jo vast.
De brede aanpak van de studiedag weerspiegelt de realiteit van het omgevingsrecht. Klimaat, mobiliteit, natuurtoetsen, vergunningen en handhaving: alles hangt samen.
“Neem klimaatadaptatie of waterinfiltratie: dat zijn thema’s die je niet automatisch linkt aan stedenbouw, maar ze vallen er wel degelijk onder. En dus ook onder handhaving.”
GSJ Advocaten telt meer dan 100 mensen. “We begeleiden overheden, particulieren en bedrijven waaronder projectontwikkelaars en dit in élke stap van hun traject.
Ik zie ons meer als juridische architecten, die mee werken aan de samenstelling van een robuuste vergunningsaanvraag. Ook op gebied van handhaving nemen we een actieve rol op waarbij we steeds mee zoeken naar oplossingen op maat. Men kan stellen dat in handhavingsdossiers onze rol vooral gericht is op het ontzorgen van ons cliënteel,” zegt Jo.
De complexiteit van het omgevingsrecht blijft toenemen. Niet alleen door de invoering van het nieuwe handhavingsdecreet in 2026, maar ook door andere (mogelijks) structurele hervormingen die op til staan. Zo heeft de bevoegde Minister van Omgeving, de heer Jo Brouns, een expertencommissie vergunningen samengesteld die deze maand met aanbevelingen komt.
“Voor GSJ is het essentieel om cliënten al in kennis te stellen en te attenderen op wijzigingen in de regelgeving nog vooraleer deze in werking treden. De strategie en aanpak kan mede hierdoor bepaald worden,” benadrukt Jo.
“Ik behandel handhaving als een aparte specialisatie binnen het omgevingsrecht. Deze dossiers vragen een totaal andere aanpak dan vergunningsaanvragen,” zegt Jo. Zijn sessie combineert theorie met realistische voorbeelden en praktijkervaring.
Die hands-on aanpak weerspiegelt hoe GSJ werkt: anticiperend, onderbouwd en praktijkgericht. Of het nu gaat om een lokale overheid die worstelt met nieuwe regelgeving, of een ontwikkelaar die zijn project ‘vergunningsklaar’ wil maken: praktijkkennis is hiermee een absolute meerwaarde.
Wilt u als omgevingsprofessional voorbereid zijn op de regelgeving van morgen?
De Studiedag Omgeving 2025 biedt u kennis, praktijkvoorbeelden en juridische inzichten die u meteen kan toepassen in uw werk.
