Wegwijs in de organisatie en werking van de lokale besturen

Module 1: De plaats van de lokale besturen in het bestuurlijk landschap

In deze module wordt een beknopt overzicht gegeven van de organisatie en de bevoegdheden van de verschillende bestuursniveaus die in België actief zijn: de federale overheid, de gewesten, de gemeenschappen, de provincies, de gemeenten en de openbare centra voor maatschappelijk welzijn, …

Ook de hiërarchie van de rechtsnormen komt in deze module aan bod.

Ten slotte wordt een toelichting gegeven over regelgeving en beginselen waarmee de lokale besturen naast het decreet over het lokaal bestuur rekening moeten houden. Het gaat o.a. om de wet overheidsopdrachten, de wet betreffende de uitdrukkelijke motivering van de bestuurshandelingen, de relevante bepalingen van het bestuursdecreet (o.a. openbaarheid van bestuur), de beginselen van behoorlijk bestuur en de beginselen van de openbare dienst.

Module 2: De organisatie, de werking en de bevoegdheden de politieke organen

Eerst wordt de opdracht van de gemeente en het openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn geschetst aan de hand van de grondwet en het decreet over het lokaal bestuur.

Vervolgens wordt er dieper ingegaan op de politieke organen van de gemeente en het openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn: de gemeenteraad, het college van burgemeester en schepenen, de burgemeester, de raad voor maatschappelijk welzijn, het vast bureau, het bijzonder comité voor de sociale dienst en de voorzitter van het bijzonder comité voor de sociale dienst.

Voor elk orgaan wordt aangegeven hoe het wordt verkozen, wat zijn bevoegdheden zijn en hoe het werkt.

Module 3: De ambtelijke organisatie van de lokale besturen

In deze module komen achtereenvolgens aan bod:

• de rol van de algemeen directeur en de financieel directeur;
• de rol van het managementteam;
• de afsprakennota;
• de organisatiebeheersing en de externe audit;
• de deontologische code en de bescherming van de klokkenluiders.

Vervolgens gaan we dieper in op de rechtspositieregeling en het arbeidsreglement van het personeel van de gemeente en het OCMW. We schenken o.a. aandacht aan:

• de statutaire en de contractuele tewerkstelling;
• de aanwerving en de proeftijd;
• de functionele en de hiërarchische loopbaan;
• de wedden, toelagen en vergoedingen;
• de tucht.

Ook de relatie tussen de overheid en de vakbonden wordt toegelicht.

Module 4: De relatie tussen de lokale besturen en de verzelfstandigde agentschappen en de samenwerkingsverbanden

In deze module wordt eerst ingegaan in op de relatie van het lokaal bestuur met de verzelfstandigde agentschappen (de autonome gemeentebedrijven en de extern verzelfstandigde agentschappen in privaatrechtelijke vorm) en de intergemeentelijke samenwerkingsverbanden (de interlokale vereniging, de projectvereniging en de dienstverlenende en opdrachthoudende vereniging).

Daarna wordt de relatie behandeld tussen het lokaal bestuur en de verenigingen of vennootschappen voor maatschappelijk welzijn. Het gaat om de welzijnsvereniging, de autonome verzorgingsinstelling, de ziekenhuisvereniging, de vereniging voor sociale dienstverlening of de vennootschap voor sociale dienstverlening en de woonzorgvereniging of de woonzorgvennootschap.

Ook de relatie met de partners van de lokale besturen wordt toegelicht: de politiezones, de hulpverleningszones en de besturen van de eredienst.

Module 5: Het financieel beheer van de lokale besturen

In deze module wordt uitgebreid ingegaan op de beleids- en beheerscyclus (BBC)

Komen aan bod:

• het doel van de beleids- en beheerscyclus;
• het meerjarenplan (omgevingsanalyse, strategische nota, financiële nota en toelichting);
• de aanpassing van het meerjarenplan;
• de jaarrekening;
• andere rapporteringen;
• de ontvangsten- en uitgavencyclus en het visum van de financieel directeur;
• het onderscheid tussen belastingen en retributies en voorbeelden van belastingen en retributies;
• de subsidies van de Vlaamse overheid, o.a. dotatie uit het Gemeentefonds, de responsabiliseringsbijdrage, regularisatiepremie voor contingentgesco’s.

Module 6: De participatie van de burger en het bestuurlijk toezicht

Voor de participatie van burgers is het belangrijk dat de burger geïnformeerd wordt over het beleid van het lokaal bestuur. Daarom wordt eerst aandacht geschonken aan de relevante bepalingen van het bestuursdecreet. Vervolgens wordt dieper ingegaan op de bepalingen van het decreet over het lokaal bestuur in verband met de participatie van de burger. Zo is er o.a. aandacht aan de klachtenbehandeling, de adviesraden, de voorstellen van burgers, de gemeentelijke volksraadpleging en het burgerbudget.

Het decreet over het lokaal bestuur verplicht de lokale besturen meer dan voordien om lijsten van besluiten en belangrijke besluiten integraal bekend te maken op de webtoepassing van de gemeente. De bekendmakingsplicht wordt gelinkt met het bestuurlijk toezicht.

Het tweede deel van deze sessie gaat dieper in op het bestuurlijk toezicht. Dit deel behandelt o.a.;

• de vormen van bestuurlijk toezicht (algemeen bestuurlijk toezicht, goedkeuringstoezicht en dwangtoezicht);
• het onderscheid tussen bekendmakingsplichtige en meldingsplichtige besluiten;
• het klachtentoezicht;
• het verloop van de toezichtsprocedure en de gevolgen van de vernietiging van besluiten.