Studiedag Omgeving 2025

Dinsdag 4 november

09:30 u

ABC Beleid en Planning

Wat is (nog) het verschil tussen recht en beleid? In het omgevingsrecht lijkt het allemaal wat in elkaar over te lopen. Beleidsplannen, beleidsmatig gewenste ontwikkelingen, omzendbrieven, stedenbouwkundige voorschriften in verordeningen en plannen... Wie vindt de weg nog in al deze verschillende instrumenten? En welke rechtskracht hebben zij? Hoe verhouden ze zich tegenover elkaar? Kan men ervan afwijken? In deze sessie gaan we van beleidsvoorbereiding tot beleidsuitvoering, van regeerakkoord naar implementatie op het terrein. Van louter beleidsinstrument naar verordenend voorschrift. Een boeiende verkenning van een complex landschap vol (juridische) wolfijzers en schietgeweren,... die we (minstens) proberen te detecteren en (waar mogelijk) te ontmijnen.

Spreker: Mr. Reiner Tijs - Forum Advocaten

Reiner TIJS is sinds 2002 advocaat aan de balie te Antwerpen. Hij is oprichtend vennoot van Forum Advocaten (www.forumadvocaten.be), een Antwerps multidisciplinair kantoor met een belangrijke focus op bouw- en stedenbouwrecht. Reiner heeft zich als advocaat toegelegd op de begeleiding van private en publieke actoren bij de realisatie en exploitatie van vastgoedprojecten (o.a. stadsontwikkelingsprojecten, verkavelingen, residentieel vastgoed, bedrijfsvastgoed, retail,...). Hij is auteur van diverse publicaties in het overheids- en omgevingsrecht. Zo schreef hij o.a. een standaardwerk over Ruimtelijke ordening in Vlaanderen (Politeia), over stedenbouwkundige verordeningen (die Keure) en over de motivering van omgevingsvergunningen (Politeia). Hij is al 20 jaar docent aan de hogeschool te Antwerpen waar hij o.a. de vakken Administratief recht en Omgevingsrecht doceert. Daarnaast gaf hij ook reeds tal van opleidingen en lezingen in zijn specialisatiedomein (o.a. over planning, vergunningen, onteigeningen,...).

Effect op biodiversiteit en de V&O-verklaring: wat moet een dossier bevatten?

Welke informatie is nodig om een dossier volledig en ontvankelijk te maken met het oog op een natuurtoets? Wat moet er aangeleverd worden om het effect op biodiversiteit correct te beoordelen? We gaan dieper in op de opbouw van het aanvraagformulier, de vereiste inhoud van het dossier en hoe je toewerkt naar een juridisch en procedureel correcte V&O-verklaring.

Spreker: Mevr. Charlotte Vancoillie

Charlotte Vancoillie is al 23 jaar actief binnen het provinciebestuur Oost-Vlaanderen, bij de dienst Omgevingsvergunningen Leefmilieu. Dankzij haar jarenlange ervaring beschikt zij over een diepgaande kennis van het vergunningenbeleid en de evolutie van de milieuwetgeving. Met haar praktijkgerichte aanpak en inzicht in zowel regelgeving als procedures, weet zij complexe materie helder en toepasbaar over te brengen aan cursisten.

De werking van de Raad voor Vergunningbetwistingen

Spreker: Dhr. Filip Van Acker - Eerste voorzitter RVVB

Actua: Overzicht van relevante en spraakmakende rechtspraak in het omgevingsrecht

Spreker: Mr. Yani Brems - Forum advocaten

11:15 u

ABC Vergunningen

Spreker: Mr. Yani Brems - Forum Advocaten

Klimaatadaptatie van plan tot project

Tijdens de sessie "Klimaatadaptatie: van plan tot project" worden de 3 tools van het Klimaatportaal (IMPACT, PLAN en PROJECT) getoond en besproken, met focus op hoe de inzichten vertaald worden naar concrete klimaatmaatregelen op het terrein. Centraal staat wat omgevingsambtenaren en beleidsmedewerkers uit deze tools kunnen halen voor hun dagelijks werk, zoals adaptatiepotentieelkaarten die tonen waar water gebufferd kan worden of hoe je met de PROJECT-tool adaptatiescores kan berekenen. De sessie toont ook hoe de VMM Lokale Adviseurs Klimaatadaptatie dienstverlening begeleiding biedt bij het gebruik van de tools, interpretatie van resultaten en ondersteuning bij concrete projectopzet.

Spreker: Dhr. Ezra Remes - Vlaamse Milieu Maatschappij (VMM)

Bouwshift

Spreker: Mr. Olivier Verhulst - GSJ Advocaten

Actua: AI in omgevingsdiensten

Vergunningsaanvragen, klachten, meldingen... De werkdruk op omgevingsdiensten is hoog. Artificiële intelligentie (AI) kan helpen om repetitieve taken sneller en consistenter af te handelen. Niet om het werk over te nemen, maar om het vlotter, efficiënter en overzichtelijker te maken. Waar biedt AI vandaag al een concrete meerwaarde voor jouw omgevingsdienst?

Wat mag je verwachtingen?

• Introductie AI
• Enkele inspirerende cases
• Risico's en aandachtspunten
• Implementatie AI in de praktijk

Spreker: Dhr. Michele Depière / Dhr. Werner Van Hoof - Mondea

Werner Van Hoof

Werner Van Hoof is teamlead omgeving en senior consultant bij MONDEA.

Werner is ruimtelijk planner en landschaps-en tuinarchitect van opleiding.

Hij heeft 6 jaar ervaring opgedaan bij de gemeente Zemst op de dienst stedenbouw als omgevingsambtenaar, planoloog en plaatsvervangend diensthoofd.

Daarna heeft hij 14 jaar gewerkt bij de streekontwikkelingsintercommunale IGEMO, actief in de regio Mechelen. Als clustermanager heeft er hij ervaring opgedaan met projecten inzake ruimtelijke planning, stedenbouw, milieu en publieke projectontwikkeling en daarnaast ook met (onroerend) erfgoed en mobiliteit. Werner was lid van het management van de organisatie en heeft daar een ruime ervaring opgedaan in management, de werking van lokale besturen en intergemeentelijke samenwerking.

Sinds 5 jaar geeft hij les bij Escala rond het topic omgeving van inhoudelijke opleidingen tot managementopleidingen.

Binnen Mondea neemt Werner de rol van Teamlead op voor alle omgeving (stedenbouw, milieu, planning, mobiliteit, wonen, lokale economie ...) gerelateerde diensten en projecten.

Michel Depière

Michel is senior consultant digitalisering bij MONDEA.

Hij is een ervaren digital expert met een sterke achtergrond in digitale strategie, projectmanagement en marketing. Hij is instrumenteel geweest bij de digitale transformatiestrategie in stand Antwerpen voor vele jaren. Ook leidde hij de transitie naar een nieuw intranet voor de Stad Antwerpen en gaf hij leiding aan het webteam van Antwerpen.be. Met meer dan 15 jaar ervaring, waaronder rollen als digitaal strateeg, digital marketingspecialist en e-commerce manager bij bedrijven als Bose en Dymo, heeft Michel een brede expertise in digitale innovatie en transformatie.

13:30 u

Volledigheid en ontvankelijkheid van de aanvraag tot omgevingsvergunning

Alvorens de aanvraag inhoudelijk beoordeeld kan worden, moet ze eerst ontvankelijk en volledig verklaard worden. Dat is evident. Maar in de praktijk rijzen er in deze fase van de vergunningverlening toch al heel wat vragen. Want wat wordt precies bedoeld met ontvankelijkheid en wat met volledigheid? Wanneer is de aanvraag (on)ontvankelijk en/of (on)volledig? Wie mag/moet dit beoordelen, op basis van welke criteria, op welk moment en binnen welke termijn? Kunnen onvolledigheden nog hersteld worden? Zo ja, welke onvolledigheden kunnen nog hersteld worden, op wiens initiatief kan dit gebeuren, op welke wijze, binnen welke termijnen en in welke stand van de procedure? Welke rechtsbescherming is er mogelijk tegen de beslissing om een aanvraag onontvankelijk/onvolledig te verklaren? En welke wijzigingen brengt het nieuwe decreet inzake de modulaire vergunningverlening op dit vlak? Na het volgen van deze sessie kent deze fase van de vergunningverlening geen geheimen meer.

Spreker: Mr. Joelle Gillemot - Forum Advocaten

Joëlle Gillemot is intussen bijna 10 jaar advocaat aan de balie van Antwerpen. Zij vervoegde in 2018 Forum Advocaten en werd in 2025 vennoot binnen het kantoor. Joëlle specialiseert zich in het omgevingsrecht en het ruimere overheidsrecht. Zij staat zowel ontwikkelaars, overheden als particulieren bij in de administratieve procedures en begeleidt ook van dichtbij omgevingsvergunningsaanvragen. Voor Joëlle is het van belang om een verbindende en ondersteunende (f)actor te zijn tussen alle partijen die aan bod komen bij het indienen van een omgevingsvergunningsaanvraag en het verdere verloop van de procedure

Mobiliteit in vergunningsdossiers – hoe doordacht beoordelen?

De rol van mobiliteit wordt steeds belangrijker in de omgevingsvergunningsaanvragen. Er is een arsenaal aan mobiliteitseffectenrapportages beschikbaar, die steeds vaker worden toegevoegd aan dossiers. Daarnaast is mobiliteit zowat een vaste waarde geworden in elk bezwaar dat wordt ingediend. Hoe ga je als beoordelaar daarmee om?

In deze toelichting nemen we je mee in de wereld van MER's, MOBER's en mobiliteitstoetsen, Richtlijnenboeken, kencijfers en realistische aannames, mobiliteitseffecten en de beoordeling ervan.

Spreker: Mevr. Enid Zwerts - SUUNTA

Enid Zwerts begon in 1997 in de mobiliteitswereld. Na jaren mobiliteitsonderzoek aan hogeschool en universiteiten, werd het vanaf 2010 de echte verkeerspraktijk met onder andere ook mobiliteitseffectenrapporten en mobiliteitsstudies. Daarnaast is ze ook nog docent aan de opleidingen verkeerskunde van de PXL en de UHasselt. Ze verzorgt ook regelmatig opleidingen voor Escala rond mobiliteitseffectenrapportages.

Toepassing van de Handreiking Vooroverleg in de praktijk

In 2025 heeft het Departement Omgeving de Handreiking Vooroverleg gelanceerd.

De handreiking biedt concrete handvaten en tips om de informele dialoog die voorafgaat aan een omgevingsvergunningsprocedure optimaal te laten verlopen. Een goed georganiseerd vooroverleg draagt bij aan een vlottere vergunningsprocedure, meer draagvlak én kwaliteitsvollere projecten - iets wat in de context van de verdichtingsopgave in Vlaanderen bijzonder relevant is.

Hoe ga je hier nu concreet mee aan de slag!?

Wat mag je verwachtingen?

• Introductie van de Handreiking Vooroverleg
• Enkele praktijkvoorbeelden
• Praktische tips en tric's
• Enkele do's en don'ts

Spreker: Mevr. Peggy De Wit - Mondea

Peggy de Wit is senior consultent omgeving bij MONDEA. Ze is master in de stedenbouw en ruimtelijke planning.

Peggy werkt sinds 23 jaar bij de gemeente Oud-Turnhout. Ze heeft er lange tijd als stedenbouwkundig ambtenaar /omgevingsambtenaar gewerkt en sinds 1,5 jaar is zeer Manager Planning en Vergunningen.

Haar takenpakket als omgevingsambtenaar is bijzonder veelzijdig. Zij draagt niet alleen de eindverantwoordelijkheid in het vergunningenbeleid, maar ook het voorbereiden, opvolgen en finaliseren van alle planningsprocessen - gaande van kleine verkaveling tot RUP procedures- behoort tot haar kerntaken. In ditzelfde rijtje hoort ook het gemeentelijk woonbeleid en de omgevingsvergunning voor kleinhandelsactiviteiten thuis. .

Door haar kennis en competenties wordt zij regelmatig als jurylid bij aanwervings- of bevorderingsprocedures gevraagd en werd zij door Syntra Limburg gevraagd om opleiding te geven inzake ruimtelijke ordening en stedenbouw op de campussen van Westerlo en Genk en geeft ze sinds kort ook les bij Escala.

Actua: Actuele aspecten van wegen, verkeer en mobiliteit bij omgevingsvergunningen

Spreker: Mr. Joram Maes - Forum Advocaten

15:15 u

De modulaire omgevingsvergunning

Op 17 mei 2024 bekrachtigde de Vlaamse Regering de wijzigingen aan het Omgevingsvergunningendecreet, waardoor modulaire omgevingsvergunningsprocedure en het omgevingsbesluit ingevoerd worden.

Dit decreet maakt de vergunningsprocedure modulair, zodat afhankelijk van de inhoud en aard van de aanvraag, de benodigde modules ingezet kunnen worden. Dit heeft tot gevolg dat er wordt afgestapt van het onderscheid tussen de gewone en de vereenvoudigde procedure, maar kan tijdens de procedure (bv. naar aanleiding van een wijzigingslus) besloten worden een openbaar onderzoek te organiseren. Dit komt het oplossingsgericht vergunnen ten goede.

Wat mag je verwachtingen?

• Introductie in de modulaire omgevingsvergunning
• Impact van de modulaire omgevingsvergunning om jouw organisatie
• Mogelijke risico's van de modulaire omgevingsvergunning

Spreker: Mevr. Peggy de Wit - Mondea

Peggy de Wit is senior consultent omgeving bij MONDEA. Ze is master in de stedenbouw en ruimtelijke planning.

Peggy werkt sinds 23 jaar bij de gemeente Oud-Turnhout. Ze heeft er lange tijd als stedenbouwkundig ambtenaar /omgevingsambtenaar gewerkt en sinds 1,5 jaar is zeer Manager Planning en Vergunningen.

Haar takenpakket als omgevingsambtenaar is bijzonder veelzijdig. Zij draagt niet alleen de eindverantwoordelijkheid in het vergunningenbeleid, maar ook het voorbereiden, opvolgen en finaliseren van alle planningsprocessen - gaande van kleine verkaveling tot RUP procedures- behoort tot haar kerntaken. In ditzelfde rijtje hoort ook het gemeentelijk woonbeleid en de omgevingsvergunning voor kleinhandelsactiviteiten thuis. .

Door haar kennis en competenties wordt zij regelmatig als jurylid bij aanwervings- of bevorderingsprocedures gevraagd en werd zij door Syntra Limburg gevraagd om opleiding te geven inzake ruimtelijke ordening en stedenbouw op de campussen van Westerlo en Genk en geeft ze sinds kort ook les bij Escala.

Natuurherstelwet

De spreker focust zich op de steeds belangrijker worden rol van natuur in de vergunningenpraktijk en het reeds bestaande kader op dat punt. Hij voorziet een overzicht van de verschillende natuurtoetsen en -kaders waarmee rekening moet worden gehouden bij omgevingsvergunningsaanvragen en bespreekt aan de hand van de rechtspraak de op til zijnde ontwikkelingen, mede in het licht van de Europese Natuurherstelwet.

Spreker: Mr. Maarten Van den Nieuwenhuijzen - GSJ Advocaten

Maarten van den Nieuwenhuijzen is advocaat bij GSJ Advocaten binnen de vakgroep Bestuurs- en omgevingsrecht. Hij behaalde in 2019 een master in de rechten aan de Universiteit Antwerpen en legt zich intussen reeds een zestal jaar toe op dossiers inzake algemeen administratief recht, ruimtelijke ordening, milieueffectrapportage en natuur- en soortenbescherming. Hij staat zowel overheden, particulieren als ontwikkelaars bij inzake begeleiding van omgevingsvergunningsaanvragen, adviesverlening en procedures voor de verschillende administratieve overheden en rechtscolleges. Vanuit zijn praktijkervaring spreekt Maarten vaker op studiedagen en (netwerk)evenementen.

Integriteit en deontologie

Elke gemeente is decretaal verplicht om minstens één gemeentelijke omgevingsambtenaar (GOA) aan te stellen. De GOA speelt een cruciale rol bij vergunningsaanvragen en moet zijn werk in volledige onafhankelijkheid en neutraliteit kunnen uitvoeren, zoals decretaal vastgelegd. Maar hoe zit het met integriteit en deontologie?

In 2024 bracht het Departement Omgeving de werkdruk en bezetting bij lokale omgevingsdiensten in kaart. De conclusie is duidelijk: hoge werkdruk en een toenemende uitstroom van omgevingsambtenaren. Dat blijkt ook uit het onderzoek "GOA: een knelpuntberoep". Vanuit die realiteit ontstond het Vlaams Netwerk voor Omgevingsambtenaren (VNOA).

Wat mag je verwachten?

• De spelregels
• Hoe omgaan met calamiteiten
• Integriteitsdilemma's
• Aansprakelijkheid bij fouten
• Introductie Vlaams Netwerk voor Omgevingsambtenaren

Spreker: Dhr. Werner Van Hoof - Mondea

Werner Van Hoof is teamlead omgeving en senior consultant bij MONDEA.

Werner is ruimtelijk planner en landschaps-en tuinarchitect van opleiding.

Hij heeft 6 jaar ervaring opgedaan bij de gemeente Zemst op de dienst stedenbouw als omgevingsambtenaar, planoloog en plaatsvervangend diensthoofd.

Daarna heeft hij 14 jaar gewerkt bij de streekontwikkelingsintercommunale IGEMO, actief in de regio Mechelen. Als clustermanager heeft er hij ervaring opgedaan met projecten inzake ruimtelijke planning, stedenbouw, milieu en publieke projectontwikkeling en daarnaast ook met (onroerend) erfgoed en mobiliteit. Werner was lid van het management van de organisatie en heeft daar een ruime ervaring opgedaan in management, de werking van lokale besturen en intergemeentelijke samenwerking.

Sinds 5 jaar geeft hij les bij Escala rond het topic omgeving van inhoudelijke opleidingen tot managementopleidingen.

Binnen Mondea neemt Werner de rol van Teamlead op voor alle omgeving (stedenbouw, milieu, planning, mobiliteit, wonen, lokale economie ...) gerelateerde diensten en projecten.

Actua: Rechtspraak van het afgelopen jaar & actualiteit handhaving, Cassatie, Staking

Mr. Jo van Lommel bespreekt relevante rechstpraak van het voorbije jaar m.b.t. handhaving

Spreker: Mr. Jo Van Lommel - GSJ Advocaten

Jo is advocaat bij GSJ-advocaten. Een toonaangevend Antwerps kantoor. Jo heeft een zeer verregaande specialisatie opgebouwd in de niche van handhaving zowel inzake stedenbouw- als milieudossiers. Omtrent handhaving geeft hij veel studiedagen gericht op ambtenaren, architecten, advocaten, edm.

Tevens kan Jo terugvallen op enige praktijkervaring gelet op zijn voorgaande mandaten als deskundige in de Gecoro van Vorselaar en Herentals. Sedert 1 augustus 2018 zetelt Jo tevens als Raadslid deskundige in de Hoge Raad voor Handhavingsuitvoering.