4 min
De hemelwaterverordening kent een sterke evolutie en wordt voortdurend bijgesteld en aangepast. Dit betekent dat het zowel voor aanvrager, professioneel als de vergunnende overheid een uitdaging vormt om op de hoogte te blijven van alle ontwikkelingen.
Het vertalen van deze complexe regelgeving naar de praktijk vraagt om een combinatie van juridische én technische inzichten. In dit artikel lichten advocate Celine Van de Velde (Publius) en architect Tom Vancoillie, beiden docent bij Escala, toe waarom die combinatie onmisbaar is.
Celine Van de Velde (advocate bij Publius):
“In ons kantoor begeleiden we dagelijks dossiers waarin water een doorslaggevende factor speelt. De hemelwaterverordening van 2023 zorgt ervoor dat de regels sneller en strikter van toepassing zijn. Zo geldt de verordening nu ook bij verbouwingen en is het oppervlakcriterium weggevallen. Daardoor worden veel meer projecten met de regelgeving geconfronteerd.”
Toch ontstaan er vaak juridische misverstanden:
Afwijkingsmogelijkheden worden vaak te ruim en niet op juridisch correcte manier toegepast. Zo worden project-specifieke kenmerken soms verward met terrein-specifieke kenmerken.
Rechtspraak toont aan dat verkeerde motiveringen geen stand houden bij de Raad voor Vergunningsbetwistingen.
Gemeenten en omgevingsambtenaren aarzelen soms om standpunten in te nemen uit vrees voor betwistingen hogerop.
“De juridische tekst van de verordening is helder, maar de uitzonderingen en interpretatie zorgen voor veel grijze zones. Daarom is het essentieel dat lokale besturen hun beslissingen juridisch correct onderbouwen.”
Tom Vancoillie (architect):
“Op papier lijken de regels eenvoudig, maar in de praktijk botsen we op heel wat uitdagingen. De uitbreiding van het infiltratievolume en de verplichting tot bovengrondse infiltratie zijn voor veel dossiers een struikelblok. Niet elk perceel leent zich daartoe. Je moet alternatieven zoeken, en die correct motiveren.”
Een vaak onderschatte bepaling is dat ondergrondse infiltratie momenteel zeer moeilijk te argumenteren is. Standaard wordt er bij elk dossier uitgegaan van een bovengrondse infiltratie. Technisch is dat niet altijd haalbaar, wat leidt tot onzekerheid bij ontwerpers én bij omgevingsambtenaren die de aanvragen beoordelen.
Een belangrijk hulpmiddel bij de toepassing van de hemelwaterverordening is het technisch achtergronddocument.
Tom:
“Dat document is de leidraad voor iedereen die met de hemelwaterverordening aan de slag moet. Het document is vrij complex maar biedt wel een overzicht van infiltratie- en bufferingsopties, beschrijft uitzonderingen en geeft richtlijnen voor beoordeling. Toch vertrekken veel omgevingsambtenaren nog steeds enkel vanuit de strikte wettekst, terwijl dit document net de nuance en praktische handvaten biedt die zo hard nodig zijn.”
De opleiding legt sterk de nadruk op het samenbrengen van juridisch en technisch inzicht.
Celine: “Ik heb de opleiding ooit volledig vanuit juridisch oogpunt gegeven. Al snel bleek dat deelnemers vooral ook met technische vragen zaten. Door de samenwerking met Tom kunnen we beide perspectieven combineren en volledige antwoorden bieden.”
Tom: “Veel steden en gemeenten hebben een goed juridisch kader, maar botsen op uitzonderingen en technische argumenten van architecten. Dan is het de vraag: hoe beoordeel je dat correct? Met deze opleiding willen we die kloof dichten.”
De opleiding richt zich in de eerste plaats op omgevingsambtenaren, maar is ook bijzonder waardevol voor:
steden en gemeenten,
projectontwikkelaars,
architecten,
advies- en studiebureaus.
Iedereen die met de toepassing van de hemelwaterverordening geconfronteerd wordt, leert er hoe juridische regels en technische realiteit elkaar versterken.
Er worden praktijkvoorbeelden voorgesteld met de mogelijkheid aan de deelnemers om ook concrete cases te bezorgen.
Juridisch: beslissingen correct motiveren volgens regelgeving én rechtspraak.
Technisch: haalbare oplossingen zoeken en onderbouwen.
Praktisch: het technisch achtergronddocument inzetten als leidraad in complexe situaties.
De hemelwaterverordening is meer dan een verplichting. Ze is een belangrijk instrument in de strijd tegen klimaatverandering en draagt bij aan duurzaam waterbeheer.
Celine besluit: “Door de juridische regels correct toe te passen, vermijden we dat projecten sneuvelen bij de Raad.”
Tom vult aan: “Door technische creativiteit te combineren met juridische helderheid, vinden we oplossingen die haalbaar zijn binnen het complexe vergunningstraject.”
Wilt u meer inzicht in de juridische en technische implicaties van de nieuwe hemelwaterverordening? Schrijf u in voor de opleiding bij Escala.
