Beroepsgeheim voor sociaal-agogische professionals

Beroepsgeheim

De welzijnssector kan niet zonder het geheim. Een cliënt moet zich in vertrouwen kunnen wenden tot een hulpverlener en erop kunnen rekenen dat vertrouwelijke gegevens niet worden uitgebazuind. Dit wordt gewaarborgd door het beroepsgeheim. Vroeger waren de beroepsbeoefenaar en de cliënt de enige betrokkenen bij een hulpverleningsrelatie, het zogenoemde colloque singulier. Tegenwoordig worden hulpverleners er evenwel steeds vaker mee geconfronteerd dat ze vertrouwelijke informatie moeten delen met collega's en/of andere hulpverleners of organisaties. Hierbij komt het beroepsgeheim soms in het gedrang.

Komt onder meer aan bod: wanneer is er sprake van een beroepsgeheim? Welke zijn de wettelijke bepalingen? Wanneer wordt het geschonden? Hoe zit het met zwijgrecht en -plicht, en spreekrecht en -plicht? Welke zijn de risico's van schuldig verzuim? Hoe zit het met het gedeeld, gezamelijk en afgeleid beroepsgeheim?

Informatie over een cliënt opslaan, verwerken en uitwisselen

Voortdurend slaan hulpverleners gegevens over cliënten op. Het inwinnen, verwerken en uitgeven van informatie is een van de belangrijkste processen binnen het sociaal werkveld.

De manier waarop dit moet en kan, wordt in meerdere wetten vastgelegd.

In dit onderdeel schetsen we die verschillende wettelijke bepalingen, maar we staan ook stil bij de concrete invulling van verslagen en dossiers. De voorbije decennia is er een duidelijke evolutie geweest m.b.t. verslagen en dossiers. Het zijn onmisbare instrumenten geworden in het agogische handelen, die niet langer beschouwd worden als eindproducten die een onveranderlijk beeld van een cliënt en/of begeleiding moeten ophangen, maar werkzame componenten zijn binnen de hulpverlening.

Informatie uitwisselen met derden

In een derde luik willen we stil staan bij de informatie-uitwisseling met derden.

Bijvoorbeeld bij vermoedens van kindermishandeling worden hulpverleners niet zozeer geconfronteerd met de vraag hoe zij zelf het misbruik kunnen stoppen, dan wel wat zij moet aanvangen met de informatie waarover zij beschikken in functie van een oplossing voor de probleemsituatie. Behalve beroepsgeheim, is de notie schuldig verzuim en artikel 458bis Sw. hierbij van groot belang. En wat zal het nieuwe 458ter Sw brengen?

Dit sluit nauw aan bij de vraag welke informatie kan worden doorgespeeld aan de politie. Geldt het beroepsgeheim onverminderd tegenover de politie? Vanzelfsprekend wel! Maar voor welke dilemma's worden we dan geplaatst.

En wat als andere organisaties beroep doen op onze collegialiteit? Hoe ver kunnen we gaan in het ter beschikking stellen van informatie? Welke zijn de deontologische regels bij casemanagement? Niet altijd zijn hiervoor sluitende regels te geven, maat het is belangrijk dat een beroepsbeoefenaar over deze thema's zich gefundeerd een mening kan vormen.